Το 2007 μπήκε σε εφαρμογή μαζί με τον αναθεωρημένο Κώδικα Οδικής Κυκλοφορίας (KOK) και το νέο Συστήματα Ελέγχου της Συμπεριφοράς των Οδηγών (ΣΕΣΟ), γνωστό ευρύτερα ως Point System, με βάση το οποίο αρκούν μόλις τρεις σοβαρές παραβάσεις ή η επανάληψη μιας μέσα σε διάστημα ενός έτους για να αφαιρεθεί το δίπλωμα οδήγησης για 6 μήνες.
Προ καιρού το Υπουργείο Μεταφορών και Επικοινωνιών είχε παραδεχθεί πως η εφαρμογή του ΣΕΣΟ είχε ατονήσει καθώς οι αρμόδιες υπηρεσίες δεν περνούσαν συστηματικά τους βεβαιωμένους βαθμούς ποινής των οδηγών, σε πολλούς από τους οποίους το δίπλωμα έπρεπε να είχε αφαιρεθεί. Για τον λόγο αυτό το ΣΕΣΟ αναβαθμίστηκε και παράλληλα γίνεται σημαντικά αυστηρότερο προς τους παραβάτες καθώς μεταβάλλεται σημαντικά σε σχέση με ό,τι ίσχυε μέχρι τις 2 Ιουνίου 2007.
Χαρακτηριστικά αξίζει να αναφερθεί ότι βάσει των διατάξεων του υπάρχοντος ΣΕΣΟ, στην περίπτωση αφαίρεσης του διπλώματος οδήγησης, επιστρέφεται στον οδηγό μετά από 20 μέρες. Αυτό από τις 3 Ιουνίου 2007 δεν ισχύει και οι ερασιτέχνες οδηγοί (δίπλωμα κατηγορίας Β') εφόσον συμπληρώσουν 25 βαθμούς ποινής μέσα σε μια τριετία (από τέσσερα έτη που ισχύει τώρα), θα υποχρεούνται να περάσουν πάλι από εξετάσεις προκειμένου να αποκτήσουν εκ νέου το δίπλωμα τους. Αντίστοιχα για τους επαγγελματίες οδηγούς θα ισχύει η διατήρηση των βαθμών ποινής για μια διετία. Μάλιστα πέραν των εξετάσεων, οι οδηγοί θα πρέπει να πραγματοποιήσουν και το 50% των πρακτικών μαθημάτων που προβλέπει ο ΚΟΚ για την έκδοση διπλώματος οδήγησης.
Επιπλέον αξίζει να σημειωθεί ότι ενώ το όριο των 25 βαθμών (με την συμπλήρωση του οποίου αφαιρείται το δίπλωμα) δεν μεταβάλλεται, το νέο ΣΕΣΟ προβλέπει αυξημένους βαθμούς ποινής σε πολλές παραβάσεις (έως και 9 βαθμοί), γεγονός που συνεπάγεται πως με τρεις μόνο παραβάσεις ο οδηγός χάνει το δίπλωμα του.
Οι παραβάσεις οι οποίες θεωρούνται ως οι πλέον σοβαρές και είναι υπεύθυνες για τη πρόκληση σωρείας τροχαίων ατυχημάτων, αρκεί ο παραβάτης να βρεθεί υπότροπος σε μια εξ αυτών σε διάστημα έως ενός έτος για να του αφαιρεθεί το δίπλωμα ακόμα και αν δεν έχουν συμπληρωθεί οι 25 πόντοι.
Σε αυτές περιλαμβάνονται:
" η οδήγηση υπό την επήρεια αλκοόλ,
" η παραβίαση του STOP και της παραχώρησης προτεραιότητας,
" η παραβίαση του ερυθρού σηματοδότη,
" η οδήγηση για εντυπωσιασμό ή η τέλεση αυτοσχέδιων αγώνων,
" η παραβίαση σιδηροδρομικών διαβάσεων και η αναστροφή σε αυτοκινητόδρομο ή σήραγγα.
Τα πρόστιμα και οι βαθμοί ποινής για τις βασικές αυτές παραβάσεις είναι οι παρακάτω:
" Οι παραβάσεις, τα πρόστιμα και το Point System Οδήγηση υπό την επήρεια αλκοόλ: Το πρόστιμο διαμορφώνεται από τα 334-600 ευρώ στα 700-1.200 ευρώ και οι βαθμοί ποινής από τους 3-7 στους 5-9 αντίστοιχα
" Παραβίαση STOP και παραχώρησης προτεραιότητας: Το πρόστιμο διαμορφώνεται από τα 334 ευρώ στα 700 ευρώ και οι βαθμοί ποινής από τους 7 στους 9 αντίστοιχα
" Παραβίαση ερυθρού σηματοδότη: Το πρόστιμο διαμορφώνεται από τα 334 ευρώ στα 700 ευρώ και οι βαθμοί ποινής από τους 7 στους 9 αντίστοιχα
" Οδήγηση για εντυπωσιασμό ή τέλεση αυτοσχέδιων αγώνων: Το πρόστιμο διαμορφώνεται από τα 334 ευρώ στα 700 ευρώ και ενώ δεν υπήρχαν βαθμοί ποινής, τώρα προβλέπονται 9
" Παραβίαση σιδηροδρομικών διαβάσεων: Το πρόστιμο διαμορφώνεται από τα 334 ευρώ στα 700 ευρώ και οι βαθμοί ποινής από τους 7 στους 9 αντίστοιχα
" Αναστροφή κίνησης ή οπισθοπορεία σε αυτοκινητόδρομο ή σήραγγα: Το πρόστιμο διαμορφώνεται από τα 334 ευρώ στα 700 ευρώ και οι βαθμοί ποινής από τους 5 στους 9 αντίστοιχα
" Στάθμευση σε θέση ΑΜΕΑ: Το πρόστιμο διαμορφώνεται από τα 65,5 ευρώ στα 150 ευρώ και ενώ δεν υπήρχαν βαθμοί ποινής, τώρα προβλέπονται 9
" Κίνηση σε Λωρίδα Έκτακτης Ανάγκης: Με τον παλιό ΚΟΚ δεν προβλέπονταν πρόστιμο και βαθμοί ποινής ενώ τώρα οι παραβάτες θα επιβαρύνονται με 200 ευρώ και 9 βαθμούς
" Μη χρήση φώτων στις σήραγγες: Το πρόστιμο διαμορφώνεται από τα 167 ευρώ στα 200 ευρώ και οι βαθμοί ποινής από τους 3 στους 9 αντίστοιχα
" Αντικανονικό προσπέρασμα: Το πρόστιμο διαμορφώνεται από τα 334 ευρώ στα 700 ευρώ και οι βαθμοί ποινής από τους 5 στους 7 αντίστοιχα
" Αντικανονική συμπεριφορά οδηγών προς πεζούς: Το πρόστιμο διαμορφώνεται από τα 167 ευρώ στα 200 ευρώ και οι βαθμοί ποινής παραμένουν 7 όπως και πριν
" Κίνηση αντίθετα στην κυκλοφορία (αντίθετο ρεύμα): Το πρόστιμο διαμορφώνεται από τα 167 ευρώ στα 350 ευρώ και οι βαθμοί ποινής από τους 5 στους 5-7 αντίστοιχα
" Παραβίαση ορίου ταχύτητας και αποστάσεων ασφαλείας: Το πρόστιμο διαμορφώνεται από τα 17-167 ευρώ στα 40-350 ευρώ και οι βαθμοί ποινής παραμένουν στους 3-5 όπως και πριν
" Κίνηση ή στάθμευση σε λεωφορειολωρίδες: Το πρόστιμο διαμορφώνεται από τα 83 ευρώ στα 200 ευρώ και ενώ δεν υπήρχαν, τώρα προβλέπονται 5 βαθμοί ποινής.
" Μη χρήση ζώνης ασφαλείας και κράνους: Το πρόστιμο διαμορφώνεται από τα 166 ευρώ στα 350 ευρώ και ενώ δεν υπήρχαν, τώρα προβλέπονται 5 (πέντε) βαθμοί ποινής.
Ο νέος κ.ο.κ. εκτός των τεχνικών προσαρμογών σε αντίστοιχους κανόνες του κοινοτικού και διεθνούς δικαίου, κινείται στη κατεύθυνση αντιμετώπισης των τροχαίων ατυχημάτων και στην διαμόρφωση συνείδησης οδικής ασφάλειας στους Έλληνες - πολίτες (οδηγούς-πεζούς).
Με τις προτεινόμενες τροποποιήσεις του Κ.Ο.Κ., δημιουργείται μία νέα φιλοσοφία, που κινείται στο σεβασμό και στη προστασία της ζωής, της υγείας και της σωματικής ακεραιότητας των πολιτών, επιδεικνύεται ιδιαίτερη μέριμνα και ευαισθησία για παιδιά και για άτομα με ειδικές ανάγκες, ενώ σημαντική μπορεί να κριθεί η συμβολή του Κ.Ο.Κ. στη προστασία του περιβάλλοντος.
Α. Στους στόχους του νέου Κ.Ο.Κ. συμπεριλαμβάνονται:
Η παρακίνηση των οδηγών και πεζών, σε μέτρα, ενέργειες και πρωτοβουλίες, μείωσης των αιτίων πρόκλησης τροχαίων ατυχημάτων και συνειδητοποίησης της προοπτικής σημαντικών διοικητικών κυρώσεων στέρησης του δικαιώματος οδήγησης οχημάτων.
Η κωδικοποίηση διατάξεων (κυρίως των ποινικών κυρώσεων) ώστε να επιτυγχάνεται η βέλτιστη απομνημόνευση και συνειδητοποίηση των πολιτών γύρω από τις κυρώσεις που θα υφίστανται, για παραβάσεις του Κ.Ο.Κ. και κυρίως για παραβάσεις που τους καθιστούν υπαίτιους τροχαίων ατυχημάτων με σοβαρούς τραυματισμούς ή θανάτους.
Η εξασφάλιση (κατά το δυνατόν και με βάση τα διαθέσιμα - από την Επιτροπή – στατιστικά στοιχεία) της αναλογικότητας, μεταξύ της επικινδυνότητας κάθε παράβασης και των αρνητικών επιπτώσεων αυτής στην οδική ασφάλεια και στην βαρύτητα της κύρωσης (ποινής).
Η εξασφάλιση συνθηκών αποτελεσματικότητας των κυρώσεων και της ισότητας μεταξύ των πολιτών, με την εισαγωγή των διοικητικών ποινών αφαίρεσης κυρίως της άδειας οδήγησης, που λειτουργούν αναλογικά προς όλους τους πολίτες (έχοντες και μη έχοντες).
Μείωση των προστίμων σε δευτερεύουσας σημασίας παραβάσεις (ελεγχόμενη στάθμευση, παράνομη στάθμευση, κλπ) που συνήθως βεβαιώνονται εύκολα και αποτελούν στοιχεία εισπρακτικού χαρακτήρα, αλλά αύξηση στις παραβάσεις αυτές που προκαλούν συνήθως θανατηφόρα τροχαία ατυχήματα ή θέτουν σε κίνδυνο την υγεία των πολιτών ή επιτρέπουν την παράνομη κυκλοφορία οχημάτων που διαπιστώνονται και βεβαιώνονται δύσκολα και σε ελάχιστο (αναλογικά) αριθμό.
Εισαγωγή νέων ρυθμίσεων, που στοχεύουν στην οδική ασφάλεια και στη προστασία της ποιότητας ζωής των κατοίκων και στην ασφαλή κυκλοφορία (ως πεζών ή επιβατών) ατόμων με ειδικές ανάγκες, παιδιών, κλπ.
Β. Νέες ρυθμίσεις αποτελούν, μεταξύ των άλλων, και οι εξής :
Θεσπίζονται ειδικοί κανόνες κυκλοφορίας για περιοχές κατοικίας που χαρακτηρίζονται και σημαίνονται ως ΠΕΡΙΟΧΕΣ ΗΠΙΑΣ ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΑΣ (άρθρο 39 παρ. 3).
Προστίθεται ειδικό νέο άρθρο (9α) με το οποίο παρέχεται εξουσιοδότηση λήψης μέτρων για την συμμετοχή στη κυκλοφορία ατόμων με ειδικές ανάγκες (εγκατάσταση ειδικών μέσων σήμανσης και σηματοδότησης, ειδική διαμόρφωση χώρων δημόσιας κυκλοφορίας, κλπ.
Η υποχρέωση και ευθύνη της Διοίκησης (από οποιαδήποτε μορφή) για την καλή κατασκευή και συντήρηση του οδικού δικτύου και την εύλογη ρύθμιση της χρήσης τους.
Απαγορεύεται, για λόγους οδικής ασφάλειας, η στάθμευση οχημάτων και η εγκατάσταση υπαίθριων μικροκαταστημάτων ή κινητών και ακίνητων καντινών, εκατέρωθεν των εθνικών και επαρχιακών οδών.
Εισάγεται, με σειρά διατάξεων, η συνυπευθυνότητα οδηγού και επιβάτη, για τη χρήση ζώνης ασφαλείας, προστατευτικού κράτους και ειδικών μέσων συγκράτησης παιδιών, τόσο των ιδιωτικής όσο και των δημόσιας χρήσης οχημάτων.
Λαμβάνεται, με ειδικές διατάξεις, εντονότερη μέριμνα για την ασφαλή διακίνηση των πεζών (άρθρο 38 παρ. 2) και αυξημένη ευθύνη των οδηγών έναντι των πεζών.
Η επαναχορήγηση αδειών που αφαιρούνται με το Σύστημα Ελέγχου Συμπεριφοράς Οδηγών (ΣΕΣΟ) μετά από ειδική εκπαίδευση του οδηγού και εξέτασή του.
Γ. Ως τομές του νέου Κ.Ο.Κ. μπορούν να τονιστούν ιδιαίτερα οι παρακάτω :
α. Η πλήρης αναμόρφωση του συστήματος κυρώσεων παραβατών διατάξεων του Κ.Ο.Κ.
β. Οι ειδικές διατάξεις διοικητικών κυρώσεων στους υπαίτιους σοβαρών τροχαίων ατυχημάτων και
γ. Οι νέες ρυθμίσεις για το αλκοόλ
Γ.1. Με το νέο σύστημα κυρώσεων, γίνεται ριζική αναμόρφωση και ακολουθούνται οι παρακάτω αρχές :
α. Καθορίζονται πέντε κλιμάκια προστίμων ύψους 293,47 Ε, 146,73 Ε, 58,7 Ε, 29,35 Ε και 14,67 Ε (έναντι οκτώ του αναθεωρούμενου ΚΟΚ/92 - 434,33, 261,18, 217,16, 132,06, 88,04, 67,5, 44,02 και 23,48 Ε).
β. Διατηρούνται οι πλημελληματικές παραβάσεις με την εναρμόνιση των ελάχιστων προβλεπόμενων χρηματικών ποινών, στο ελάχιστο όριο που προβλέπει η γενική διάταξη του άρθρου 57 του Ποινικού Κώδικα (146,73 Ε) και την διατήρηση στα ίδια επίπεδα των προβλεπόμενων ποινών φυλάκισης.
γ. Αύξηση των χρηματικών προστίμων γίνεται μόνο σε 16 παραβάσεις του Κ.Ο.Κ., της πρώτης κατηγορίας προστίμου των 293,47 Ε, που συνήθως γίνονται αιτίες πρόκλησης σοβαρών τροχαίων ατυχημάτων ή διατάξεων που αφορούν την ασφαλή τεχνική κατάσταση κύριων συστημάτων του αυτοκινήτου (π.χ. φρένα) ή διατάξεων που περιορίζουν την παράνομη κυκλοφορία οχημάτων.
δ. Διατήρηση των προστίμων στα ίδια περίπου επίπεδα ή μικρή αύξηση αυτών, γίνεται σε 16 επίσης παραβάσεις (πρόστιμο 146,73 Ε), που συνήθως δεν προκαλούν σοβαρά τροχαία ατυχήματα ή τις συνέπειες των παραβάσεων υφίστανται οι ίδιοι οι παραβάτες ή παραβάσεις επί της τεχνικής κατάστασης του αυτοκινήτου που δύσκολα διαπιστώνονται.
ε. Μείωση των χρηματικών προστίμων στο σύνολο όλων των υπόλοιπων παραβάσεων του Κ.Ο.Κ., που είναι ευχερής ο έλεγχός τους και συμβάλλουν σε μικρής έκτασης τροχαία ατυχήματα (πρόστιμα 58,7 Ε ή 29,35 Ε ή 14,67 Ε) με ιδιαίτερη επισήμανση ση σημαντική μείωση του προστίμου ελεγχόμενης στάθμευσης (14,67 Ε) ή αντικανονικής στάθμευσης (29,35 Ε).
στ. Με το παραπάνω σύστημα χρηματικών ποινών ο Κ.Ο.Κ. μετατρέπεται σε εργαλείο οδικής ασφάλειας, μειώνεται η εισπρακτική του λογική, αφού οι πληθώρα των παραβάσεων που συνήθως διαπιστώνονται και βεβαιώνονται μειώνονται, μείωση που είναι ακόμα μεγαλύτερη αν ληφθεί υπόψη ότι το 1998 θα έπρεπε να γίνει αναπροσαρμογή των προστίμων (γίνεται ανά διετία).
ζ. Διπλασιάζονται οι διοικητικές κυρώσεις του άρθρου 103, της αφαίρεσης άδειας οδήγησης, από 10 ή 20 ημέρες, σε 20 ή 40 ημέρες αντίστοιχα.
Γ.2. Με την πλήρη αναπροσαρμογή του άρθρου 98 των ειδικών κυρώσεων, επιχειρείται η τομή της επιβολής αυστηρών διοικητικών κυρώσεων (αφαίρεση άδειας οδήγησης) στους υπαίτιους (παραβάτες διατάξεων του Κ.Ο.Κ.) τροχαίων ατυχημάτων με συνέπεια σοβαρό τραυματισμό ή θάνατο, καθώς επίσης και στους οδηγούντες όχημα που δεν κέκτηνται άδεια οδήγησης ή τους έχει αφαιρεθεί. Για την εξασφάλιση της ορθής κρίσης, η αφαίρεση γίνεται μόνο με απόφαση Δικαστηρίου. Ειδικότερα προβλέπεται :
α. Αφαίρεση άδειας οδήγησης από 3μήνες μέχρι 2 έτη αν από το τροχαίο ατύχημα προκλήθηκε σοβαρός τραυματισμός επιβαινόντων σε οποιοδήποτε όχημα ή πεζού
β. Αφαίρεση άδειας οδήγησης από 2 έτη μέχρι 5 έτη, αν από το τροχαίο ατύχημα προκλήθηκε θάνατος επιβαινόντων στο όχημα ή πεζού (ακόμα και εντός 30 ημερών από το ατύχημα).
γ. Σε περίπτωση υποτροπής, ο υπαίτιος στερείται την άδεια οδήγησης για διπλάσιο χρονικό διάστημα, δυνάμενο το δικαστήριο να επιβάλλει και την ποινή της οριστικής αφαίρεσης της άδειας οδήγησης.
δ. Αν κάποιος οδηγεί όχημα χωρίς να κέκτηται τη νόμιμη άδεια οδήγησης, στερείται του δικαιώματος να την αποκτήσει για 3 έτη τουλάχιστον που αυξάνεται σε 10 έτη τουλάχιστον, που αυξάνεται σε 10 έτη τουλάχιστον αν έγινε υπαίτιος τροχαίου ατυχήματος με σοβαρό τραυματισμό ή θάνατο.
ε. Αν κάποιος οδηγεί όχημα, κατά τη διάρκεια που του έχει αφαιρεθεί η άδεια οδήγησης, στερείται του δικαιώματος επαναχορήγησης για 3 έτη τουλάχιστον, ενώ αν γίνει υπαίτιος τροχαίου ατυχήματος με τραυματισμό ή θάνατο το δικαστήριο δύναται να του επιβάλλει και την ποινή της οριστικής στέρησης του δικαιώματος απόκτησης άδειας οδήγησης.
Με τις πιο πάνω ρυθμίσεις, δημιουργείται ένα ιδιαίτερο αυστηρό δίκαιο, επιβαλλόμενο με απόφαση δικαστηρίου, στους παραβάτες διατάξεων του Κ.Ο.Κ. και υπαίτιους τροχαίων ατυχημάτων, που θα αποτελέσει κύριο παράγοντα ασφαλέστερης οδήγησης και συμμόρφωσης όλης των οδηγών προς τις διατάξεις του Κ.Ο.Κ.
Γ.3. Με τις νέες ρυθμίσεις για την οδήγηση υπό την επήρεια οινοπνεύματος, φαρμάκων ή τοξικών ουσιών, γίνονται οι εξής βελτιώσεις :
α. Ορίζεται ως κατώτερο επιτρεπτό όριο κατανάλωσης αλκοόλ τα 0,5 gr/L (γραμμάρια ανά λίτρο αίματος)
β. Ορίζονται ως απαγορευτικές ουσίες και φάρμακα που επηρεάζουν την ικανότητα οδήγησης
γ. Ορίζονται τρία (3) επίπεδα ποινών ανάλογα με την περιεκτικότητα αλκοόλ στο αίμα, ειδικότερα :
Από 0,5 gr /L έως 0,8 gr /L πρόστιμο 146,73 Ε
'Aνω του 0,80 gr/L έως και 1,10 gr/L πρόστιμο 293,47 Ε και αφαίρεση της άδειας οδήγησης για 3 μήνες
'Aνω του 1,10 gr/L διοικητικό πρόστιμο 586,94 Ε, φυλάκιση 2 τουλάχιστον μηνών και αφαίρεση της άδειας οδήγησης για 6 μήνες
δ. Επί πλέον, με απόφαση Δικαστηρίου, επιβάλλεται και η ποινή της αφαίρεσης άδειας και πινακίδων κυκλοφορίας, από 10 ημέρες μέχρι 6 μήνες.
ε. Στους υπότροπους (εντός 2 ετών από τη προηγούμενη παράβαση) με περιεκτικότητα αλκοόλ (στην υποτροπή) άνω του 1,10 gr/L (ανεξάρτητα της περιεκτικότητας αλκοόλ στη προηγούμενη παράβαση) αφαιρείται η άδεια οδήγησης για 5 χρόνια.
Με αυτό το σύστημα ποινών, γίνεται μία κλιμάκωση αναλόγως της περιεκτικότητας αλκοόλ στο αίμα και της κατάστασης (λιγότερο ή περισσότερο επιρρεπής σε ατύχημα) του οδηγού.
